21 maja 2025 roku Komisja Europejska przedstawiła nową strategię jednolitego rynku, która ma uprościć i wzmocnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego Unii Europejskiej w trudnych, niepewnych czasach. Wraz z nią opublikowano czwarty pakiet uproszczeń, zawierający m.in. definicję małych spółek o średniej kapitalizacji.

Priorytety Strategii Jednolitego Rynku

I.   Usunięcie barier

Strategia koncentruje się na usunięciu 10 najbardziej szkodliwych barier zgłaszanych przez przedsiębiorstwa – tzw. „strasznej dziesiątki” :

1. Zbyt skomplikowane przepisy UE
   Zawiłe przepisy i nadmierna biurokracja utrudniają życie firmom. UE chce uprościć zasady, np. przy zamówieniach publicznych, i zmniejszyć nadmiar dokumentacji oraz skomplikowane procedury administracyjne.
2. Trudności w zakładaniu i prowadzeniu firm
   Różne przepisy w krajach UE utrudniają start i prowadzenie działalności. Planuje się wprowadzenie wspólnych zasad dla firm i ułatwienia przy ich przekazywaniu.
3. Opóźnienia w tworzeniu norm
   Proces ustalania technicznych standardów trwa za długo i blokuje innowacje. UE chce usprawnić te procedury i dać Komisji możliwość szybszego wprowadzania wspólnych zasad.

4. Małe zaangażowanie państw członkowskich
   Niektóre kraje UE słabo wprowadzają wspólne przepisy w życie. Planowane jest powołanie specjalnego przedstawiciela i lepsza współpraca, by to poprawić.

5. Problemy z uznawaniem kwalifikacji zawodowych
   Różnice między krajami utrudniają pracownikom pracę za granicą. UE chce wprowadzić cyfrowe narzędzia do uznawania kwalifikacji i wspólne zasady dla osób spoza UE.

6. Różne przepisy o opakowaniach i odpadach
   Firmy ponoszą większe koszty przez brak jednolitych zasad. Planuje się wprowadzenie cyfrowych paszportów produktów i uproszczenie systemów odpowiedzialności producentów.

7. Nieaktualne przepisy o produktach
   Przepisy w krajach się różnią, co utrudnia handel. UE chce lepszej współpracy służb celnych i nadzoru oraz wprowadzenia zasad dla produktów naprawianych i odnawianych.

8. Trudne procedury przy delegowaniu pracowników
   Zbyt skomplikowane formalności utrudniają wysyłanie pracowników do innych krajów. Planuje się elektroniczne zgłoszenia i wspólny europejski paszport ubezpieczeniowy.

9. Różne krajowe przepisy usługowe
   Usługi nie mogą być łatwo świadczone między krajami z powodu różnych przepisów. UE chce ujednolicić zasady, szczególnie w budownictwie, handlu i usługach biznesowych.

10. Ograniczenia w dostępie do produktów w regionach (TSCs)
    Niektóre firmy utrudniają sprzedaż produktów w określonych krajach, co wpływa na ceny i konkurencję. UE chce przeciwdziałać takim praktykom.

II.  Nadanie nowej dynamiki europejskiemu sektorowi usług

Usługi stanowią największą część europejskiej gospodarki, ale ich handel transgraniczny znajduje się w stagnacji. Strategia koncentruje się na konkretnych sektorach usług i proponuje:

• przedstawić ustawę o usługach budowlanych i nową ustawę o dostawach w UE, aby zmodernizować przepisy zarówno w sektorze budowlanym, jak i pocztowym i paczkowym;
• ułatwienie świadczenia usług związanych z przemysłem, takich jak instalacje, konserwacja i naprawy;
• wspieranie państw członkowskich w uwalnianiu regulowanych usług biznesowych od zbędnych regulacji.

Wszystkie te działania uzupełnią bieżące inicjatywy w sektorach energii, telekomunikacji, transportu i usług finansowych.

III.   Wspieranie rozwoju i wzrostu MŚP

Komisja Europejska chce ułatwić małym i średnim firmom (MŚP) pełne wykorzystanie możliwości, jakie daje jednolity rynek. W tym celu wprowadza nową definicję małych spółek o średniej kapitalizacji (SMC)*, dzięki czemu część przywilejów dostępnych dotychczas tylko dla MŚP zostanie rozszerzona również na te firmy.

* Gdy MŚP przekroczą 249 pracowników, stają się „dużymi przedsiębiorstwami” i muszą spełniać znacznie więcej obowiązków. Może to zniechęcać do wzrostu i ograniczać konkurencyjność. Komisja Europejska wprowadza zatem nową kategorię przedsiębiorstw (250-749 pracowników) – małe spółki o średniej kapitalizacji – aby umożliwić stopniowe przejście i zmniejszyć obciążenia administracyjne.

Planowane jest także uruchomienie internetowego narzędzia o nazwie „identyfikator MŚP”, które pozwoli w prosty sposób sprawdzić, czy dana firma kwalifikuje się jako MŚP.

Dodatkowo Sieć Rzeczników MŚP będzie promować działania ułatwiające firmom handel z innymi krajami UE i wspierać ich rozwój na rynkach zagranicznych.

Wszystkie te inicjatywy zostały zaprezentowane razem z najnowszym raportem rocznym dotyczącym europejskich MŚP, który wskazuje na przewidywany wzrost ich znaczenia w gospodarce – zarówno pod względem tworzenia miejsc pracy, jak i generowanej wartości dodanej.

IV.  Prostsze przepisy i cyfrowe rozwiązania jako standard

Komisja Europejska chce ułatwić życie firmom, dlatego pracuje nad zmniejszeniem biurokracji. Dlatego też ogłosiła czwarty już pakiet zmian, który ma uprościć przepisy i ograniczyć formalności. Dzięki temu firmy mogą zaoszczędzić nawet 400 milionów euro rocznie.

Najważniejsze zmiany to m.in.:

– możliwość składania dokumentów w formie cyfrowej zamiast papierowej,

– przekazywanie instrukcji obsługi produktów również w wersji elektronicznej.

Celem Komisji jest, aby cyfryzacja stała się normą, a nie wyjątkiem.

V.  Wspólna odpowiedzialność za jednolity rynek

Korzyści płynące z jednolitego rynku będą bardziej odczuwalne, jeśli państwa członkowskie zwiększą swoją współodpowiedzialność polityczną za jego działanie. W tym celu każde państwo powinno wyznaczyć wysokiego rangą przedstawiciela (tzw. „Sherpa”), który będzie nadzorował stosowanie przepisów dotyczących jednolitego rynku UE.

Więcej informacji można znaleźć w:

• Single Market Strategy: The Single Market: our European home market in an uncertain world – European Commission

• Factsheet: Single Market Strategy

• 4^th simplification package: Commission proposes simplification measures to save EU businesses a further €400 million per year

• Small mid-caps definition: Factsheet – Small mid-caps.pdf (<750 employees)

Autorka tekstu:

Justyna Barska
Doradca Enterprise Europe Network
Lubelska Fundacja Rozwoju